การประยุกต์ใช้ Predictive Modeling ในเชิงธุรกิจ (Business)

ในหลายๆ ครั้งเวลาทำงานเรามักจะต้องหาก่อนว่าจะนำข้อมูลที่มีมาใช้ในการวิเคราะห์เรื่องอะไรบ้างครับ รูปด้านล่างแสดงตัวอย่างการนำเทคนิคการวิเคราะห์ข้อมูลแบบ Predictive Modeling ไปใช้ในเชิงธุรกิจ ได้แก่ Customer recruitment from a prospect database คือ การหาว่าลูกค้าเป้าหมาย (prospects) คนใดบ้างที่มีโอกาสจะซื้อสินค้าหรือบริการมากสุด Cross-sell/up-sell campaign เป็นการหาว่าลูกค้าคนใดบ้างที่เคยซื้อสินค้า X ไปแล้วจะมีโอกาสจะซื้อสินค้า Y หรือ ลูกค้าดนใดบ้างที่เคยซื้อสินค้า Z ไปแล้วมีแนวโน้มจะซื้อสินค้า Z มากขึ้น Next-best offer เพื่อหาสินค้าหรือบริการใดบ้างที่ลูกค้ามีแนวโน้มจะซื้อหรือใช้บริการในครั้งถัดไป Customer retention เพื่อหาว่าลูกค้าคนใดบ้างมีโอกาสจะยกเลิกการใช้บริการ Customer lifecycle management เป็นการคำนวณว่าระยะเวลาอีกนานแค่ไหนลูกค้าถึงจะยกเลิกการใช้บริการ Win-back

เปรียบเทียบความถูกต้อง (Accuracy) กับการแปลความ (Explainability) ของโมเดลต่างๆ

ในการสร้างโมเดล Classification นั้นมีหลายเทคนิคครับ บางเทคนิคก็แปลความ (Explainability) ได้ง่าย บางเทคนิคก็แปลความยากแต่ความถูกต้อง (Accuracy) สูงครับ ภาพด้านล่างเป็นการแสดงให้เห็นว่าเทคนิคต่างๆ นั้นสามารถอธิบายได้ง่ายหรือยากและมีความถูกต้องมากน้อยแค่ไหนครับ  โดยเทคนิคต่างๆ มีดังนี้ครับ 1. Linear Regressionเป็นการสร้างสมการเส้นตรง (เช่น y = mx+c) มาสร้างโมเดลเพื่อพยากรณ์ค่าตัวเลขต่างๆ ข้อดีของการเทคนิคนี้คือโมเดลที่ได้แปลความได้ง่ายเพราะแสดงในรูปของสมการทางคณิตศาสตร์ที่เราสามารถแทนค่าเข้าไปได้เลย 2. Logistic Regression เป็นการสร้างสมการคณิตศาสตร์เพื่อแบ่งแยก (classify) ข้อมูลออกเป็น 2 กลุ่มคำตอบครับ เทคนิคนี้เป็นอีกเทคนิคที่นิยมให้เนื่องจากแปลความโมเดลได้ง่ายครับ และแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของตัวแปร (หรือ Feature) ได้ด้วยครับ 3. k-Nearest Neighbours (k-NN) เป็นการสร้างโมเดลโดยมีแนวคิดว่าข้อมูลที่มีลักษณะคล้ายกันน่าจะอยู่ในกลุ่ม

ข้อมูลที่ได้จากการซื้อสินค้าแต่ละครั้ง

ในการวิเคราะห์ข้อมูลบางครั้งเราอาจจะไม่สามารถใช้ข้อมูลที่มีได้โดยตรง อาจจะต้องสร้างตัวแแปรใหม่ (derived variable) ขึ้นมา รูปด้านล่างแสดงให้เห็นว่าจากข้อมูลการซื้อสินค้าแต่ละครั้งเราสามารถได้ข้อมูลอะไรมาช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลได้บ้าง  หมายเหตุ อันนี้ยังไม่ได้พิจารณาเรื่อง PDPA นะครับ

การเปลี่ยนแปลงการวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analytics) ในช่วงต่างๆ

ภาพด้านล่างแสดงการเปลี่ยนแปลงของการวิเคราะห์ข้อมูล (Analytics) ในช่วงตั้งแต่ประมาณปี 2005 เป็นต้นมา (อ้างอิงจากหนังสือ Competing on Analytics: The New Science of Winning, 2nd Edition)  Analytics 1.0 ช่วงนี้เน้นการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจ (Decision Support) ซึ่งจะใช้ข้อมูลที่มีอยู่ในบริษัทเป็นหลัก โดยจะเน้นไปที่เทคโนโลยีพวก Descriptive Analytics ที่ทำการวิเคราะห์ออกมาเป็นรายงาน (Reports) หรือ Dashboard ต่างๆ และ Predictive Analytics เพื่อสร้างโมเดลพยากรณ์สิ่งที่จะเกิดขึ้นต่อไปในอนาคต ซึ่งเทคโนโลยีเหล่านี้ก็ยังนำมาใช้กันอยู่ในปัจจุบันครับ Analytics 2.0: Big Data Dawns in the

เริ่มต้นโปรเจคทาง Data Analytics ด้วยเรื่องเล็กๆ เสียก่อน

คำพูดนี้เป็นของ Head of Customer Relationship Management ของบริษัทผลิตเครื่องแต่งกายที่เป็นพวกยีนส์ต่างๆ ซึ่งตั้งอยู่ในประเทศตุรกี บริษัทได้เริ่มใช้การวิเคราะห์ข้อมูลในช่วงประมาณปี 2009 ครับ โดยทำการแบ่งกลุ่มลูกค้าออกมาตามพฤติกรรมการซื้อสินค้าได้ออกมาเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 คือ กลุ่มที่ชอบซื้อเสื้อเชิร์ตกลุ่มที่ 2 คือ กลุ่มลูกค้าที่ชอบซื้อชุดว่ายน้ำกลุ่มที่ 3 คือ กลุ่มลูกค้าที่ชอบซื้อสินค้ารุ่นใหม่ๆ หลังวางจำหน่ายไม่นาน หลังจากนั้นบริษัทจึงทำ target marketing โดยการส่ง SMS (ในสมัยนั้น) ไปหาลูกค้าแต่ละกลุ่มและทำให้ลูกค้าที่ไม่ได้ซื้อสินค้านานแล้วกลับมาซื้อสินค้าอีกครั้ง (ประมาณ 20%) Reference: Predictive Marketing: Easy Ways

ความแตกต่างระหว่าง Business Intelligence และ Data Mining

รูปด้านล่างอธิบายความแตกต่างของ BI (Business Intelligence) และ Data Mining หรือ Machine Learning ครับ ในรูปผมแสดงการเปรียบเทียบใน 2 มุมมองคือ แกนนอน (แกน X) เป็นเรื่องของช่วงเวลาซึ่งตรงกลางคือเวลาปัจจุบัน และทางซ้ายมือคือเวลาในอดีต ส่วนด้านขวามือคือเวลาที่จะเกิดขึ้นในอนาคตครับ อีกแกน (แกน Y) จะเป็นเรื่องของการวิเคราะห์ข้อมูลครับ ถ้าอยู่ด้านล่างก็จะใช้วิธีการที่ไม่ซับซ้อนมาก เช่น แสดงค่าที่น้อยที่สุด (Minimum) หรือค่ามากที่สุด (Maximum) แต่ถ้าอยู่ด้านบนจะเป็นการวิเคราะห์ที่ซับซ้อนมากขึ้นเช่นมีการสร้างสมการทางคณิตศาสตร์ต่างๆ เช่น Linear Regression หรือ Neural Network ครับ จากรูปจะเห็นว่า BI อยู่ภายใต้เส้นขอบสีแดงนั่นคือ

การเก็บข้อมูลสำหรับทำ Data Analytics

ภาพด้านล่างจะแสดงให้เห็นความสัมพันธ์ของการเก็บข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นครับ  หลายๆ ครั้งที่ข้อมูลจะเก็บแยกส่วนกันอยู่ในฐานข้อมูลของฝ่ายต่างๆ เช่น ฝ่ายขาย ก็จะเก็บข้อมูลการซื้อสินค้าต่างๆ ข้อมูลลูกค้า ฝ่ายการตลาดก็จะเก็บเรื่องโปรโมชันต่างๆ หรือฝ่ายบัญชีก็จะเก็บเรื่องการจ่ายเงินต่างๆ ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จริงๆ แล้วมีส่วนที่เชื่อมโยงกันอยู่เช่น รหัสของลูกค้า (CustomerID)  ดังนั้นถ้าผู้บริหารอยากจะดูภาพรวมของทั้งบริษัท ทำให้ต้องดึงข้อมูลเหล่านี้มารวมกันแล้วออกเป็นรายงาน (Report) ต่างๆ ออกมา ซึ่งแต่ละครั้งก็ไม่ง่ายเพราะข้อมูลกระจัดกระจายอยู่หลายที่ และการเชื่อมโยงข้อมูลกันก็อาจจะใช้เวลา ดังนั้นจึงมีแนวคิดของ Data Warehouse ที่เก็บข้อมูลต่างๆ ไว้ตรงกลางเสียก่อน เพื่อทำให้นำไปออกเป็นรายงานได้ง่ายขึ้น แต่ข้อมูลตั้งต้นนั้นกระจัดกระจายอยู่หลายฐานข้อมูลทำให้การนำมาเก็บใน Data Warehouse เลยก็อาจจะไม่ง่าย จึงต้องมีกระบวนการที่เรียกย่อๆ ว่า ETL (Extract, Transform and Load) เพื่อทำการดึงเฉพาะข้อมูลด้าน (Dimensiont) ที่สนใจ

แจกฟรีสไลด์ส่วนการจัดการข้อมูลด้วย R

สไลด์เรื่องการจัดการข้อมูลด้วย R จากการอบรม Advanced Predictive Modeling with R & RapidMiner Studio โดยมีหัวข้อดังนี้ แนะนำ R และ RStudio โครงสร้างข้อมูลพื้นฐานใน R การอ่านไฟล์ข้อมูล การเขียนโปรแกรมภาษา R เบื้องต้น การเลือกเงื่อนไข (IF) การวนรอบ (loop) การเขียนฟังก์ชัน การสร้างกราฟด้วย R เบื้องต้น การสร้างโมเดล classification ด้วย R เบื้องต้น การติดตั้ง R Extension ใน RapidMiner

สไลด์การบรรยายเรื่อง Introduction to Data Mining and Big Data Analytics

เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2560 ดาต้า คิวบ์ได้รับโอกาสไปบรรยายเรื่อง Introduction to Data Mining and Big Data Analytics ณ คณะวิทยาศาสตร์และวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดสกลนคร ท่านใดสนใจสไลด์การบรรยายดูได้จากรูปด้านล่างนี้ได้เลยครับ Introduction to Data Mining and Big Data Analytics from Big Data Engineering, Faculty of Engineering, Dhurakij Pundit University

หลักสูตรการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิค Data Mining โดยซอฟต์แวร์ RapidMiner Studio 9 (ขั้นพื้นฐานและปานกลาง) รุ่นที่ 33 (รุ่นปี 2563)

ภาพรวมของหลักสูตร โลกในยุคปัจจุบันได้ก้าวเข้าไปสู่ยุคที่เรียกว่า “Big Data” หรือ “ข้อมูลอภิมหาศาล” เนื่องจากในแต่ละวันมีข้อมูลเกิดขึ้นมากมาย อาทิเช่น ข้อมูลสมาชิกของ Facebook ข้อมูลการซื้อสินค้าจากในซุปเปอร์มาร์เกตต่างๆ และเพื่อให้เกิดประโยชน์มากที่สุดเราจำเป็นต้องนำข้อมูลอภิมหาศาลเหล่านี้มาทำการวิเคราะห์ (analyze) ซึ่งเทคนิคหนึ่งที่ได้รับการนิยมอย่างสูงในปัจจุบัน คือ เทคนิค Data Mining ซึ่งเป็นเทคนิคที่ค้นหาความสัมพันธ์ในข้อมูล เช่น ถ้าลูกค้าซื้อเบียร์แล้วลูกค้าจะซื้อผ้าอ้อมร่วมไปด้วย หรือถ้าเรากด Like หน้า Facebook page เราจะเห็นว่า Facebook มีระบบแนะนำ page อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องมาให้ด้วย หรือ การสร้างโมเดลเพื่อทำนายสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต เช่น ทำนายยอดขายในไตรมาสถัดไป หรือ การทำนายว่าพนักงานคนไหนที่จะลาออกจากบริษัทในช่วง 3 เดือนข้างหน้า