ในการทำ Data Analytics หรือ Data Driven Markeing เป็นการนำข้อมูลมาช่วยในการตัดสินใจเพื่อให้มีความแม่นยำและถูกต้องมากขึ้น รูปนี้เป็นรูปที่ผมมักจะใช้ในการอธิบายเรื่องระดับของการวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analytics) โดยในรูปจะเริ่มตั้งแต่ข้อมูล (Data) ไปจนถึงการตัดสินใจ (Decision) หรือการกระทำ (Action) โดยในรูปจะแสดงระดับในการวิเคราะห์ข้อมูลต่างๆ ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้
- การวิเคราะห์ข้อมูลแบบ Descriptive Analytics จะเป็นการนำข้อมูลมาอธิบายว่ามีอะไรเกิดขึ้นมาแล้วบ้าง เช่น ยอดขายในเดือนที่ผ่านมาของแต่ละสาขา การวิเคราะห์ลักษณะนี้ช่วยในการตัดสินใจได้ค่อนข้างน้อยจึงจำเป็นต้องมีผู้เชี่ยวชาญ (หรือผู้บริหาร) เข้ามาเกี่ยวข้องในการตัดสินใจดังแสดงในส่วนที่เป็นสีฟ้า (Human Input) ครับ
ตัวอย่างเช่น ถ้าเราอยากรู้ว่าสินค้าชนิดนี้จะต้องผลิตเท่าไร การวิเคราะห์แบบนี้จะให้ข้อมูลมาว่าในอดีตเคยขายได้เท่าไร ผู้บริหารจะต้องมาคิดเพื่อตัดสินใจอีกครั้ง - การวิเคราะห์ข้อมูลแบบ Diagnostic Analytics เป็นการวิเคราะห์ในหลากหลายมุมมองมากขึ้น เช่น ยอดขายของสินค้าในแต่ละสาขา รายเดือนท่ี่ผ่านมา ซึ่งอาจจะทำให้เราเห็น seasonal ของสินค้าในแต่ละช่วงเวลาได้ จึงทำให้มีคนเข้ามามีส่วนร่วมน้อยลงเมื่อเทียบกับ Descriptive Analytics (สีฟ้าจะมีขนาดสั้นลง) ครับ
- การวิเคราะห์ข้อมูลแบบ Predictive Analytics จะเป็นการใช้ข้อมูลในอดีตมาคาดการณ์สิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคตต่อไป เช่น ใช้ข้อมูลยอดขายแต่ละสาขารายเดือนมาสร้างแบบจำลอง (model) เพื่อคาดการณ์ว่าในอีก 1 เดือนถัดไปจะต้องผลิตสินค้าไปวางจำหน่ายในสาขาใดเป็นจำนวนเท่าไรบ้าง เนื่องจากวิธีการนี้มีการคาดการณ์มาให้จากระบบแล้ว คนจึงมีส่วนเกี่ยวข้องน้อยลงเมื่อเทียบกับ 2 วิธีการก่อนหน้านี้ (สีฟ้าจะมีขนาดสั้นลง) ครับ
- การวิเคราะห์ข้อมูลแบบ Prescriptive Analytics จะเป็นขั้นตอนที่ช่วยคาดการณ์ว่าจะมีอะไรเกิดขึ้นต่อไปแล้วแนะนำแนวทางที่เหมาะสมให้อีกด้วย ถือว่าเป็นขั้นสูงสุดของการทำ Data Analytics เลยครับ สำหรับวิธีการนี้จะเห็นว่าไม่ต้องมีคนเข้ามาเกี่ยวข้องเลยครับ จากตัวอย่างที่ผ่านมาก็อาจจะอธิบายได้ว่าระบบจะคาดการณ์จำนวนการผลิตสินค้าได้แแม่นยำมากขึ้น และเมื่อเกิดเหตุการณ์สินค้าขาด stock ก็จะแนะนำว่าควรจะผลิตเพิ่มเติมเท่าไรให้ได้
จะเห็นว่าการวิเคราะห์ข้อมูลในระดับที่สูงขึ้นจะมีประโยชน์มากขึ้นแต่ก็มีความยากในการวิเคราะห์อยู่เช่นกัน ดังนั้นในหลายๆ ครั้งการทำงานอาจจะใช้เพียงแค่ระดับของการทำ Descriptive Analytics ก็เพียงพอต่อการตัดสินใจได้แล้วครับ